1. Khái quát về lập trình hướng đối tượng
Lập trình hướng đối tượng (tiếng anh là object-oriented programming – OOP) là một mô hình lập trình rất quan trọng trong ngành lập trình. Ngày nay, OOP là một trong những kiến thức mà developer (lập trình viên) phải nắm vững. Với OOP, developer có thể dùng các đoạn code (mã) để trừu tượng hóa những đối tượng trong thực tế. Thông qua đó, code sẽ trở nên dễ xây dựng, debug (gỡ lỗi), tái sử dụng và bảo trì hơn. Có thể nói, OOP là kiểu lập trình xoay quanh object (đối tượng), class (lớp) và sử dụng các nguyên lý nhất định.Object Oriented Programming – OOP có nghĩa là lập trình hướng đối tượng
- Trong mô hình OOP, mỗi object là một thực thể riêng biệt gồm những attribute (thuộc tính) và method (phương thức).
- Class thì giống như cái khuôn để “đúc” ra object và cũng có hai thành phần là attribute và method.
- Attribute chính là các thông tin ca object còn method là những hành động mà object có thể thực hiện.
Ngoài ra, OOP còn hoạt động dựa trên 4 tính chất như dưới đây:
- Abstraction (tính trừu tượng)
- Encapsulation (tính đóng gói)
- Polymorphism (tính đa hình)
- Inheritance (tính kế thừa)
2. Ngôn ngữ lập trình hướng đối tượng là gì?
Nói đơn giản thì ngôn ngữ lập trình hướng đối tượng (NNLTHĐT) là ngôn ngữ lập trình hỗ trợ OOP. Chúng đều là các ngôn ngữ lập trình bậc cao có thể áp dụng hoàn toàn hoặc một phần OOP. Dựa vào mức độ hỗ trợ những khái niệm và nguyên lý của OOP, NNLTHĐT được phân loại như sau:
- Ngôn ngữ thuần OOP: Gồm các ngôn ngữ có thể áp dụng tất cả khái niệm, nguyên lý của OOP. Trong đó, mọi dữ liệu predefined type (kiểu định sẵn) và user-defined type (kiểu tự định nghĩa) đều là object. Ngoài ra, mọi hoạt động thực hiện trên object đều phải thông qua những method được hiển thị của nó. Một vài ví dụ về ngôn ngữ thuần OOP là các ngôn ngữ lập trình như Smalltalk, Eiffel và Ruby.
- Object-based (ngôn ngữ dựa trên đối tượng): Chỉ áp dụng tính chất trừu tượng và đóng gói nhưng không áp dụng tính đa hình và thừa kế. Bên cạnh đó thì những ngôn ngữ này còn hỗ trợ việc sử dụng operator overloading (nạp chồng toán tử). Các ngôn ngữ lập trình như Ada, Modula-2 và Visual Basic là ví dụ tiêu biểu về ngôn ngữ object-based.
- Hybrid (ngôn ngữ kết hợp): Chỉ áp dụng một vài trong số những khái niệm và tính chất của OOP. Ví dụ: ngôn ngữ lập trình Java, Python và C#.
- Multi-paradigm (ngôn ngữ đa mô hình): Hỗ trợ nhiều mô hình lập trình và trong đó có mô hình OOP. Một ngôn ngữ multi-paradigm rất phổ biến chính là C++.
3. Năm ngôn ngữ lập trình hướng đối tượng phổ biến nhất
3.1. Java
Ngôn ngữ Java được phát triển bởi Sun Microsystems (sau này đã được mua lại bởi tập đoàn Oracle Corporation). Ngày nay, Java có mặt khắp mọi nơi và là ngôn ngữ lập trình hướng đối tượng phổ biến nhất. Với Java, developer có đủ mọi thứ trong tay để xây dựng ứng dụng web và giải pháp phần mềm. Ngoài ra, các sản phẩm được xây dựng bằng Java có thể chạy được trên bất cứ nền tảng nào.
3.2. C++
Ngoài Java thì C++ cũng rất phổ biến trong giới lập trình nói chung với pointer (con trỏ) của mình. Được xem là phiên bản nâng cấp của C, ngôn ngữ lập trình C++ rất mạnh mẽ và đa năng. Do đó, C++ có tốc độ của ngôn ngữ C cùng khả năng áp dụng mô hình lập trình OOP. Nó được xem là “bậc trung” vì nó kết hợp đặc điểm của ngôn ngữ bậc cao và bậc thấp. Bên cạnh OOP, C++ còn hỗ trợ mô hình procedural (lập trình thủ tục) và functional (lập trình chức năng).
3.3. Ruby
Được thiết kế và phát triển bởi Yukihiro Matsumoto, Ruby là một trong các ngôn ngữ lập trình thuần OOP. Có thể nói rằng Ruby hoạt động dựa trên object và object chính là giá trị ẩn bên trong Ruby. Vốn là một ngôn ngữ thông dịch, bậc cao và đa năng nên Ruby rất mạnh mẽ và hiệu quả. Đặc biệt hơn, Ruby còn có những framework (khung lập trình) để developer phát triển ứng dụng web nhanh chóng. Một trong số các framework này chính là Ruby on Rails cực kỳ nổi tiếng trong những năm gần đây.
3.4. Python
Ngôn ngữ lập trình Python là một ngôn ngữ thông dịch khá phổ biến, bậc cao và rất đa năng. Triết lý thiết kế của Python chú trọng vào yếu tố dễ đọc hiểu code bằng những whitespace (khoảng trắng). Mặc dù không thuần OOP nhưng Python vẫn hỗ trợ mô hình OOP trong một số phạm trù nhất định. Python liên kết các khái niệm OOP cùng tính linh hoạt, đơn giản để tạo ra sản phẩm phức tạp. Đặc biệt, Python cũng rất quan trọng trong những lĩnh vực như khoa học dữ liệu, machine learning (học máy),…
3.5. C#
Để đáp trả lại ngôn ngữ lập trình Java của Sun Microsystems, Microsoft tạo ra ngôn ngữ lập trình C#. Nó được thiết kế để trở thành một ngôn ngữ đơn giản, đa năng, hiện đại và hỗ trợ OOP. Có thể nói, ngôn ngữ này là sự cân bằng giữa các ngôn ngữ C++, Visual Basic, Delphi và Java. Từ đó, C# đã dần trở thành nền tảng cho Microsoft .NET Framework cùng nhiều ứng dụng web, phần mềm,… Ngoài ra, Microsoft vẫn không ngừng cải tiến C# để trở nên phù hợp với thời đại, nhu cầu hơn.
